Світанак і заход Metall Crowd. З гісторыі аднаго фестывалю ў Рэчыцы

Вітаўт ІЛЛІН 17.08.2022

Калісьці гэтыя жнівеньскія дні былі для Рэчыцы перыядам сапраўднага свята і драйву. Штогод у горадзе ладзіўся найбуйнейшы на постсавецкай прасторы фестывалі цяжкой музыкі Metall Crowd.

Далёкім летам 2004 года правінцыйную Рэчыцу раптам наваднілі сотні маладых і не вельмі людзей у чорнай вопратцы з доўгімі валасамі. У горадзе нафтавікоў упершыню ў гісторыі Беларусі адбыўся двухдзённы рок-фестываль Metall Crowd, арганізаваны такімі ж металістамі з мясцовага гурта “Apocriphal”. Пачынаўся ён як значная калякультурная з’ява. Першым месцам правядзення фестывалю стала былая танцпляцоўка ў гарадскім парку Перамогі, якую месцічы звычайна называлі проста «Клетка». Хэдлайнерамі тады былі чэхі і славакі, удзельнічалі ў асноўным гурты з пастсавецкай прасторы. У цэлым, за больш як 10 гадоў існавання фестывалю ўдзел у ім узялі сотні гуртоў з розных краін свету, часам да Рэчыцы даязжалі нават сусветна вядомыя выканаўцы. Чаго варты хаця б прыезд на Гомельшчыну немцаў з Die apokalyptischen reiter, неаднаразовых хэдлайнераў некалькіх еўрапейскіх метал-фестываляў.

Здавалася б, рэчыцкі фэст чакае доўгая і слаўная гісторыя. Напэўна, так бы яно і было, калі б  фестываль ладзіўся ў якой-небудзь іншай – больш вольнай, краіне. Але ў яго жыццё паступова ўсё больш і больш сталі ўмешвацца саўкова-беларускія рэаліі.

З самага пачатку да фестывалю падключыліся ўсялякія БРСМы ды адзелы культуры мясцовага райвыканкаму. Людзі, мякка кажучы, далёкія ад року і металу, ды і ад музыкі ўвогуле, якія мала, што ў гэтым разумелі. Спачатку гэта выглядала як непазбежнае зло (Беларусь Лукашэнкі, усё ж такі). Але з цягам часу сітуацыя стала цалкам нагадваць савецкія часы. Размова нават не аб адсутнасці якаснага фуд-корту, які замяніла палатка з бяляшамі, , ці адсутнасць дастатковай колькасці туалетаў.

Мясцовыя чыноўнікі моцна зацікавіліся, аб чым там гэтыя металісты спяваюць. Сталі  з’яўляцца патрабаванні прадставіць тэксты песен, калі на замежных мовах - то абавязкова з перакладам, у аддзел культуры і ідэалогіі райвыканкама. Абавязковым атрыбутам фэсту стала празмерная прысутнасць міліцыі і АМАПу, якія часта затрымлівалі людзей з цалкам надуманых прычын. Напрыклад, на апошнім фестывалі ў 2016 годзе маладзёна затрымалі за тое, што ён падчас слэму на пляцоўцы каля галоўнай сцэны разгарнуў над сабой у руках нацыянальны сцяг Беларусі. Зразумела, што такое стаўленне хутка пачало адварочваць ўсё большую колькасць удзельнікаў ад наведвання Рэчыцы.

У канцы траўня 2017 года адбылося тое, што не магло не адбыцца. На афіцыйным сайце фестывалю з’явілася заява ад арганізатараў: “У 2017 годзе фестываль не адбудзецца… Мы не дасягнулі адзінага меркавання ў канцэпцыі канцэртнай праграмы (выступаючых гуртоў) фестывалю з дзяржаўнымі органамі.”

Як кажуць, каментары тут залішнія. Але адзін я ўсё ж такі прывяду. Гэта мяркаванне легенды беларускай метал-сцэны Улазіслава Наважылава, вакаліста і лідара славутага гомельскага гурта Gods Tower: «Як металюга я шкадую аб тым, што фестываль, магчыма, спыніў сваё існаванне. Як бы там ні было, у Рэчыцы заўсёды можна было патусіць і паслухаць цікавай новай музыкі. Так што за культасвет ім у карму выключна пяцёрка з плюсам. Яны наладжвалі сувязі, яны фактычна нам паказвалі свет і г.д. Гэта была вялікая справа. Як музыка… стаўленне да іх заўсёды было неадназначнае. Жудасная арганізацыя з перавагай ігнора ўласнага вытворцы :) Я выступаў там некалькі разоў у розных складах і заўсёды гэта быў "савок". Не ўпэўнены, што ў іншаземных гасцей былі праблемы з кетэрынгам, з праездам на канцэрт і “плюсамі”, але вось у нас, у мясцовых банд, яны былі заўсёды, і гэта не радавала. Магчыма, такім чынам яны і кампенсавалі пашыраны асартымент імпартнага складу. І яшчэ мне ніколі не падабалася сама ідэя рабіць фэст на грошы дзяржавы. Гэта не метал, гэта не андэрграўнд, але гэта нават не мэйнстрым. Кожны раз падпісваючыся пад тым, што я туды еду, я лавіў сябе на думцы, што гэта такія “метал-дажынкі”, і ад гэтага, прызнацца, крыху вараціла. Зразумела, што гэта быў кампраміс, але маглі б за гэты кампраміс нам, музыкам, даць і больш спрыяльныя ўмовы. Так што калі кароль памёр, дык проста таму, што ён не мог не памерці! Так, ён быў легендарны, стары і наогул паваніваў дэзадарантамі, але хай жыве кароль, бо гэта сімвал манархіі!»