У сераду, 19 лютага, Офіс па правах людзей з інваліднасцю прэзентаваў Альтэрнатыўную справаздачу аб імплементацыі Канвенцыі аб правах людзей з інваліднасцю. Дзякуючы гэтай справаздачы ў Камітэта па правах людзей з інваліднасцю ААН будзе магчымасць пачуць не толькі версію дзяржавы аб становішчы людзей з інваліднасцю ў Беларусі, але і непасрэдна ад самой грамадзянскай супольнасці, якая займаецца гэтай тэмай. У падрыхтоўцы гэтага кааліцыйнага грамадскага дакладу прынялі ўдзел восем грамадскіх арганізацый, якія спецыялізуюцца па розных аспектах тэмы інваліднасці. Сярод іх – Офіс па правах людзей з інваліднасцю.
Фота: spring96.org
Навошта трэба адсправаздачыцца ў Камітэт ААН і дзяржаве, і грамадзянскай супольнасці?
Беларусь падпісала Канвенцыю аб правах людзей з інваліднасцю ў 2016 годзе. Цяпер у нашай дзяржавы з'явіўся абавязак па заканчэнні двух гадоў падрыхтаваць справаздачу аб выкананні гэтага міжнароднага дакумента. Беларусь адправіла ў Камітэт ААН афіцыйную справаздачу ў пачатку 2019 года. З ёй можна азнаёміцца на сайце ААН. Як раней адзначаў кіраўнік Офіса па правах людзей з інваліднасцю Сяргей Драздоўскі, гэтая справаздача амаль не адлюстроўвае меркаванне саміх людзей беларускага грамадства. Аднак пры гэтым, як было адзначана на прэс-канферэнцыі, дзяржаўны даклад з'яўляецца вельмі важным. Ён з'яўляецца крыніцай інфармацыі для грамадзянскай супольнасці.
Сяргей ДРАЗДОЎСКІ.Фота: spring96.org
«Мы дапаўняем афіцыйную справаздачу дзяржавы», – адзначыў адзін з аўтараў дакладу са спасылкай на канструктыўны досвед працы з Міністэрствам працы і сацыяльнай абароны.
Калі адзначыць розніцу паміж дзвюма справаздачамі, то дзяржава робіць акцэнты больш на дасягненнях, а грамадзянская супольнасць на праблемах, якія іх хвалююць. Як адзначылі аўтары дакладу, пры яго падрыхтоўцы і наогул аналізе сітуацыі ў Рэспубліцы Беларусь яны сутыкнуліся з пэўнымі складанасцямі: ўтойванне і непадаванне дадзеных дзяржаўнымі органамі, а таксама адсутнасць даследванняў па некаторых пытаннях.
Гэты альтэрнатыўны даклад з'яўляецца адным са спосабаў данясення праблем да ўладаў, а таксама абмеркавання іх на міжнародным узроўні.
"Хочацца, каб дзяржава ўспрымала нас як раўнапраўных членаў грамадства", – адзначыла прадстаўніца "Рэспубліканскай асацыяцыі інвалідаў-вазочнікаў" Іна Дзігілевіч.
Што парэкамендавалі дзяржаве аўтары грамадскага дакладу?
У Альтэрнатыўнай справаздачы прапанаваны шэраг рэкамендацый дзяржаве для прагрэсу ў рэалізацыі Канвенцыі па кожным яе артыкуле. Акрамя гэтага, грамадскія арганізацыі распрацавалі агульныя рэкамендацыі грамадскага дакладу. Вось самыя галоўныя з іх.
1. Працягнуць дыскусію і ўзаемадзеянне па тэме правоў людзей з інваліднасцю.
Пры гэтым рэкамендуецца ўзмацніць праваабарончае разуменне інваліднасці і звязаных з ёй праблем, а таксама супрацоўніцтва з грамадзянскай супольнасцю.
Кіраўнік Офіса па правах людзей з інваліднасцю Сяргей Драздоўскі звярнуў увагу, што важна падтрымліваць працу арганізацый, якія займаюцца правамі людзей з інваліднасцю. Пра гэта гаворыцца і ў Канвенцыі.
2. Больш дасканала выконваць нормы Канвенцыі.
"Хочацца, каб дзяржаўныя органы больш прама і дакладна выкарыстоўвалі нормы Канвенцыі. Як напісана, так і варта яе выконваць", – адзначыў кіраўнік Офіса па правах людзей з інваліднасцю.
3. Стварыць Упаўнаважаны орган па правах людзей з інваліднасцю.
Аднак, як адзначыў Сяргей Драздоўскі, гэта вельмі спрэчнае пытанне, якое знаходзіцца на стадыі дыскусіі. Офіс па правах людзей з інваліднасцю настойвае, што гэта павінен быць асобны орган надурадавага характару, які выконваў бы наглядна-кантрольныя функцыі. Ад яго б чакалася прыняцце больш радыкальных і сур'ёзных мер, чым ад ураду.
4. Прыняць антыдыскрымінацыйнае заканадаўства.
Аўтары грамадскага дакладу адзначаюць, што ў дадзеным пытанні не хапае рашучасці дзяржаве. Рэкамендуецца прама замацаваць у нацыянальным заканадаўстве забарону на дыскрымінацыю, і адпаведна формы абароны чалавека. Таму што на дадзены момант не распрацаваны такія механізмы і незразумела, як канкрэтны чалавек можа абараніцца ў той ці іншай сітуацыі.
«У нашай дзяржавы вялікая савецкая спадчына. На жаль, мы сёння карыстаемся цэлым наборам законаў, якія наогул не ўлічвалі інваліднасць. Таму іх тэрмінова трэба пераглядаць, адмяняць меры, якія перашкаджаюць і больш актыўна выкарыстоўваць тое, што нам прапаноўваюць»,
– падкрэсліў кіраўнік Офіса па правах людзей з інваліднасцю Сяргей Драздоўскі.
5. Перагледзець паняцці дзеяздольнасці і праваздольнасць адносна крытэрыяў здароўя ў адпаведнасці з Канвенцыяй.
Было адзначана, што гэтай праблеме трэба надаваць шмат увагі, таму што беларускае грамадства шмат у чым жыве міфамі і стэрэатыпамі.
