Журналіст і рэдактар сайта «Палеская Вясна» Андрэй Мядзведзеў (Андрусь Гаёвы) вымушаны быў пакінуць Беларусь пасля ператрусаў і затрымання супрацоўнікамі КДБ. Калі ён змог увайсці ў свой акаўнт у Фэйсбуку і змясціць там грунтоўны допіс, ён патлумачыў, што адбылося. Палеская Вясна змяшчае допіс Андрэя Мядзведзева цалкам.
Андрэй МЯДЗВЕДЗЕЎ.
Сябры, вітаю ўсіх з бяспечнага месца, але, на жаль, з-за
мяжы нашай Радзімы. Нарэшце я атрымаў магчымасць нармальна з клавіятуры
напісаць сюды пра тое, што адбылося за апошнія два тыдні і патлумачыць, чаму я
апынуўся не ў Беларусі.
Такім чынам, калі пачалася абвешчаная ўладамі “зачыстка”,
я вырашыў не чакаць, калі мяне пазбавяць сродкаў працы (іх было шкада найбольш,
а сілавікі падчас ператрусаў у калег забіралі найперш кампутары, фотаапаратуру,
тэлефоны і дыктафоны). Але і класціся на дно не выпадала – трэба было
працаваць, трэба было асвятляць жудасныя рэпрэсіі, якія паглынаюць усё больш і
больш людзей, трэба было дапамагаць людзям. Я проста з’ехаў з Рэчыцы ў
Каленкавічы, у кватэру, у якой прайшло маё дзяцінства і якая пасля смерці маці
стаіць ужо 5 гадоў пустая. Юрыдычна яна належыць майму меншаму зводнаму па маці
брату, у якога іншыя, чым у мяне прозвішча і імя па бацьку. Адтуль я наведваў
суды ў розных гарадах палескага рэгіёна, рабіў рэпартажы і іншую сваю працу.
12 ліпеня мне пачаў настойліва, па некалькі разоў на
дзень, званіць оперупаўнаважаны аддзела крымінальнага вышуку Рэчыцкага РАУС.
Гэта цягнулася некалькі дзён. Чамусьці мне такая настойлівасць у цяперашніх
варунках падалася падазронаю, таму я слухаўку не здымаў. Тым больш, што за
тыдзень да таго я як раз быў на апытанні ў гэтага супрацоўніка ў справе вышуку
колішняга наведніка курсаў Мова Нанова, якога міліцыя абвінавачвае ў
злачынстве. Я яго ўжо паўтара года не бачыў і не чуў пра яго нічога, аб чым і
паведаміў аператыўніку. Падставаў шукаць мяне наноў у гэтай справе я не бачыў і
лічу ягоныя званкі спробай затрымаць мяне ў палітычна матываванай справе.
А 16 ліпеня раніцай да мяне ў гэтую каленкавіцкую кватэру
ўварваліся супрацоўнікі КДБ. Не вельмі дружалюбна да мяне паставіўшыся, мне
прад’явілі пастанову на ператрус у не маёй кватэры ў межах нейкай невядомай
справы паводле артыкула 289 “Акт тэрарызму”. Падчас ператрусу знайшлі і забралі
ноўтбук, тэлефон і тэчку з квіткамі з паездак на грамадскім транспарце, якія
некаторыя рэдакцыі часам кампенсуюць. Проста пры панятых (добрых суседзях, якія
нават спрачаліся з сілавікамі) нібыта старшы ў групе патрабаваў назваць пароль
ад тэлефона. Я, натуральна, адмовіўся. Тады прагучала фраза “Ну нічыво! Патом
назавёш!”
Пасля ператрусу яны “запакавалі” мяне ў сваю чорную Джылі
і павезлі ў Рэчыцу. Прывезлі ў тамтэйшы аддзел КДБ. Зноў патрабаванне назваць
пароль ад тэлефона. Зноў адмовіўся. Тады яны вырашылі спачатку звазіць мяне на
ператрус у маю рэчыцкую кватэру. Там ужо “все украдено до нас” – яшчэ не вярнулі
забранае падчас ператрусу 16 лютага. Таму, нічога асабліва падазронага не
знайшоўшы, гэбісты вырашылі забраць налепкі, якія колісь можна было дарэмна
браць у краме Symbal.by. Я іх
дарыў на курсах Мова Нанова пераможцам некаторых невялікіх конкурсікаў у якасці
прызоў. А служкі д’ябла на іх убачылі “незарігістріраваную сімволіку”.
Пасля гэтага ператрусу я ўжо надоўга, аж да вечара,
атабарыўся у Рэчыцкім міжрайаддзеле КДБ. Правялі два допыты. Адзін – пра
суполкі “ОГСБ” і “Буслы ляцяць”, у якіх я не быў і нікога там не ведаю. Опер,
які дапытваў, проста зачытваў з захаванага ў кампутары пратакола папярэдняга
допыту адказы кагосьці, каго дапытвалі перада мной і казаў “Так пайдзёт?”. Я
часам пагаджаўся, часам нешта карэктаваў. Другі допыт адбыўся пасля таго, як адзін
з супрацоўнікаў, з выкарыстаннем метадаў, якімі гэтая кантора славіцца яшчэ з
часоў “жалезнага Фелікса”, дамогся ад мяне пароля ад тэлефона. Прысвечаны другі
допыт быў аднаму майму земляку і даўняму сябру, калегу па працы ў лясгасе, які
з-за палітычнага пераследу мусіў уцячы з краіны яшчэ ўвосень.
У тэлефоне акрамя падпісак на “экстрэмісцкія” каналы
нічога крымінальнага не знайшлі. Але, калі мяне пасля допыту прывялі ў кабінет
начальніка аддзела, ён пачаў пагрозамі адправіць мяне ў СІЗА (прычым, чамусьці,
аж у Магілёў – у Гомелі ўжо што, месцаў няма?) патрабаваць выканаць дзве ўмовы
вызвалення. Адну ўмову многія, мяркую, бачылі – відэа, дзе я на эпічнай
трасянцы спрабую паўтарыць сказанае гэбістам традыцыйнае аб тым, што “паддаўся
тлетворнаму ўліянію дзіструкціўных ціліграм-каналаў”. Другая ўмова – падпісаць
паперу аб супрацоўніцтве. Натуральна, супрацоўнічаць з гэтай канторай я ніколі
не збіраўся і не збіраюся. І менавіта гэтая ўмова стала чыннікам, які
канчаткова падштурхнуў мяне да рашэння з’язджаць з краіны, пакуль мне не задалі
“стучаць” на кагосьці з сяброў альбо зноўку не загрэблі ў свае лапы. Хачу, каб
усе ведалі – я тую паперку падпісаў, але без аніякіх намераў выконваць! Бо мая
мэта была выйсці адтуль, калі быў такі шанец, і рабіць тое, што я мушу рабіць,
як сумленны чалавек. А паперчына тая наўрад ці мае нейкі юрыдычны моц.
Спадзяўся, што людзі, якія ўяўляюць, што такое трапіць у кіпцюры гэтых
структураў, зразумеюць мой крок. І сапраўды, як толькі відэа і паперка
з’явіліся ў руках гэб’я, яны мяне выпусцілі.
Ужо праз дзень я пакідаў сваю краіну. Я не буду апісваць
доўгі шлях, які не абыйшоўся без прыгодаў. Скажу толькі, што цяпер я ў адносна
бяспечным месцы (улічваючы, метады працы прыспешнікаў таталітарных рэжымаў, пра
поўную бяспеку наўрад ці можна казаць хоць у якім-кольвечы пункце свету).
Рэчыцкія гэбэшнікі былі настолькі ашалелыя ад наяўнасці ў
маім тэлефоне Тэлеграма, што пра ўсё астатняе забыліся. Яны прымусілі выдаліць
канал і чат “Палеская Вясна” ў Тэлеграме. Дакладней, выдаляў, “тыкая пальцамі в
эці айфоны-плафоны”, асабіста начальнік аддзела. А я быў рады, што ён выдаляе,
бо бачыў, што на той момант, а было ўжо недзе каля 17-й гадзіны, мяне яшчэ не
выдалілі з некаторых чатаў, якія не варта было б бачыць гэб’ю. Лічыў гэта
знакам для іншых, што ўсё не вельмі добра. І, варта адзначыць, што ён спрацаваў.
Я трымаўся да апошняга, хаця ўжо некалькі месяцаў мне
многія казалі, каб з’язджаў. Але тыя акалічнасці, якія з’явіліся пасля гэтага
затрымання, не пакідаюць мне магчымасцяў пакуль жыць у Беларусі.
Але я працягну рабіць сваю працу – казаць людзям праўду
пра тое, што адбываецца ў нашым рэгіёне. Чытайце мяне на сайце “Палеская Вясна”
(palesse.press), які
працягвае сваю працу, глядзіце і чытайце
ў іншых незалежных медыях! І паведамляйце мне пра тое, што адбываецца ў нашых
гарадах і вёсках, якія ёсць праблемы ў нашых людзей. Я і надалей працягну
пашыраць сярод беларусаў любоў да нашай роднай беларускай мовы і веданне яе! Мы
яшчэ абавязкова сустрэнемся!
Калі на даляглядзе хаваліся ў начным змроку абрысы
беларускіх лясоў на Магілёўшчыне, я моўчкі, з камяком у горле, спяваў словы
Сяржука Сокалава-Воюша да вядомага паланэзу Міхала Клеафаса Агінскага
«Развітанне з Радзімай»:
…Край бацькоўскі, край мой беларускі,
Я табе кажу на развітанне: да спаткання, да сустрэчы!
